Tìm hiểu về hoa dành dành
- Tên gọi khác: Chi tử, thủy hoàng chi, mác làng cương (trong tiếng Tày).
- Tên khoa học: Gardenia jasminoides Ellis.
- Họ: Rubiaceae (thiến thảo).
Hoa chi tử được tìm thấy lần đầu tại các quốc gia khu vực cận nhiệt đới châu Phi, châu Á, Đông Nam Á, có cả Việt Nam. Cây hoa thuộc dạng cây thân thảo, chiều cao của thân trung bình từ 1 – 2m, thân dạng thẳng, chia thành nhiều nhánh. Lá cây tươi quanh năm, mọc dạng đối xứng hay vòng 3 lá. Chiều dài của lá ở mức trung bình khoảng từ 7 – 10cm, chiều rộng khoảng từ 3 – 4cm. Bề mặt phía trên của lá có màu xanh thẫm, mặt dưới nhạt hơn, có gân chân chim.
Hoa dành dành thường mọc ở đầu cành, khi nở sẽ có màu trắng hoặc phớt hồng. Khi hoa tới thời điểm sắp tàn sẽ chuyển sang màu vàng nhạt. Hoa thường có dạng to bản và mùi hương thoang thoảng, dễ chịu. Thông thường, mùa hoa sẽ bắt đầu từ tháng 3 cho tới tháng 5.
Tới tháng 6 – 10, khi mùa hoa hết cây sẽ cho ra quả. Quả dành dành có đặc điểm bầu dục có 6 – 9 góc. Bên trong quả sẽ chia thành 2 – 5 ngăn. Quả khi chín sẽ có màu vàng cam. Bên trong quả có chứa nhiều hạt, thịt quả có màu vàng và mùi thơm, vị hơi chua và đắng.
>>> Xem thêm: Hoa dừa cạn đẹp mắt và giá trị tuyệt vời cho sức khỏe
Phân loại hoa chi tử
Hoa chi tử có nhiều loại, để phân biệt các loại cây hoa người trồng sẽ căn cứ vào đặc điểm cấu tạo và màu sắc:
Theo cấu tạo
Dựa vào cấu tạo cây hoa chi tử thường được chia thành hai loại chính đó chính là:
Hoa dành dành kép
Hoa gồm 2 lớp cánh, dày dặn và có kích thước lớn hơn dạng hoa đơn. Thoạt nhìn, các bạn có thể nhận thấy bông hoa trông dày dặn giống như những bông hoa hồng, rất quyến rũ.
Hoa dành dành đơn
Cây hoa chỉ có một bông duy nhất trên mỗi cành. Các cành hoa thường mọc sát với nhau tạo thành các chùm hoa đẹp mắt. Giống hoa này thường được các gia đình lựa chọn gieo trồng để trang trí cảnh quan rất đẹp mắt.
Theo màu sắc
Căn cứ theo màu sắc, hoa dành dành thường có 2 màu cơ bản là trắng và vàng. Trong đó, màu trắng là chủ yếu, được rất nhiều người yêu thích (đặc biệt là dành dành kép trắng), hoa vàng ít xuất hiện hơn. Cho tới hiện tại, chưa ghi nhận thêm một màu sắc nào khác của cây hoa.
Theo công dụng
Căn cứ theo công dụng của hoa chi tử, có thể phân loại như sau:
- Dành dành núi: Quả thường có dạng tròn, ngắn được sử dụng để làm thuốc.
- Dành dành nước: Quả thường to, dài hơn thường được sử dụng để làm chất nhuộm.
>>> Xem thêm: Tổng hợp thông tin hoa mộc lan và những công dụng tuyệt vời
Ý nghĩa hoa dành dành
Hoa chi tử bên cạnh vẻ đẹp và mùi hương đặc trưng còn ẩn chứa nhiều ý nghĩa độc đáo. Trong tình yêu, loài hoa này thường biểu trưng cho một tình yêu thầm kín, đơn phương. Không những vậy, giống hoa này cũng thể hiện tình yêu trong sáng.
Dáng vẻ e ấp của cánh hoa khi chớm nở cùng với sắc trắng tinh khôi biểu trưng vẻ đẹp của người thiếu nữ. Hoa có sức sống mạnh mẽ cũng biểu trưng cho sự mạnh mẽ, kiên cường của người phụ nữ trong cuộc sống. Dù có khó khăn, vất vả vẫn mạnh mẽ vươn lên.
Hoa dành dành có tác dụng gì?
Hoa chi tử được ghi nhận nhiều công dụng trong đời sống nên được rất nhiều người lựa chọn gieo trồng.
Trang trí không gian
Hoa dành dành vốn là loài hoa có vẻ ngoài đẹp mắt, hoa nở trắng muốt ở đầu cành hấp dẫn cùng với hương thơm vô cùng dễ chịu. Bởi vậy, rất nhiều gia đình đã lựa chọn loại hoa này trồng trong vườn với mục đích trang trí không gian sống thêm đẹp mắt.
Hơn thế nữa, loài hoa này đã được chứng minh có thể thanh lọc không khí, tiêu diệt vi khuẩn có hại, cung cấp oxy trong lành. Vì thế, nếu các bạn muốn tô điểm cho không gian, vừa muốn làm sạch không khí cây dành dành vẫn luôn là sự lựa chọn tối ưu.
Giá trị y học
Theo các tài liệu y học, cây chi tử có nhiều công dụng tuyệt vời trong việc chăm sóc sức khỏe:
Trong Đông y
Quả dành dành thường có vị đắng đặc trưng, tính hàn giúp lợi tiểu, thanh nhiệt, cầm máu. Đặc biệt, có thể điều trị các chứng bệnh mắt đỏ, da vàng, máu cam, thổ huyết hay tiểu tiện ra máu.
Trong Tây y
Theo các nghiên cứu y khoa hiện đại, thành phần trong cây dành dành có thể điều chế thành các loại thuốc điều trị bệnh rất hữu hiệu:
- Chống viêm: Cây dành dành có thành phần Geniposide được biết tới là loại thuốc có tác dụng chống viêm rất hiệu quả. Thành phần này điều trị chấn thương gan, phổi cấp tính, viêm vú, giảm viêm, giảm đau.
- Chống trầm cảm, cải thiện giấc ngủ: Crocetin trong cây hoa có hiệu quả trong việc điều chỉnh rối loạn giấc ngủ ở mức độ nhẹ bằng cách giảm số lần thức giấc, cải thiện giấc ngủ.
Lưu thông máu: Dành dành được nghiên cứu có thể ngăn ngừa tình trạng xơ cứng động mạch, huyết khối thông qua ức chế kết tập tiểu cầu. Hoạt chất Crocetin trong cây hoa cũng giúp điều hòa đáng kể huyết áp tâm thu, giảm hình thành huyết khối cũng như tăng hoạt động chống oxy hóa.
Giá trị kinh tế cao
Cây hoa dành dành là dạng cây mọc hoang tại những nơi gần rạch nước rất phổ biến ở vùng đồng bằng ở nước ta. Tuy nhiên, ít ai biết rằng cây làm bờ rào, không tốn tiền đầu tư cũng chẳng bỏ công chăm sóc này lại đang cho nguồn thu nhập không nhỏ cho nhiều hộ gia đình.
Thời điểm tháng 5, 6 cây dành dành nở trắng vườn, giống cây này rất sai hoa và sai quả. Tháng 11, 12 khi quả chín, có màu đỏ tươi cũng là thời điểm bắt đầu thu hái để bán cho các thương lái.
Công dụng khác
Cây hoa chi tử còn được biết tới với nhiều công dụng tối ưu đối với sức khỏe. Cụ thể như sau:
- Trong mỹ phẩm: Cây hoa có hương thơm dễ chịu, lưu hương lâu nên thường được sử dụng trong điều chế hương liệu sử dụng trong mỹ phẩm.
- Trong ẩm thực: Hạt của cây hoa thường được phơi khô, sử dụng làm nguyên liệu tạo màu thực phẩm làm bánh hay đồ xôi.
>>> Xem thêm: “Nữ hoàng băng giá” hoa xuyên tuyết và những công dụng thần kỳ
Hoa trong sáng tạo nghệ thuật
Hoa chi tử với vẻ đẹp đặc trưng đã xuất hiện rất nhiều trong các tác phẩm nghệ thuật. Những cánh hoa xinh xắn, ngọt ngào đã được các nghệ sĩ thổi hồn thêm gần gũi hơn với mỗi người.
Thơ về hoa dành dành
Trong thế giới thơ ca đã có rất nhiều những vần thơ hay về cây hoa chi tử. Vẻ đẹp của hoa đã gắn liền với con người, quê hương, đất nước:
“Vẫn những quả đồi
Thoai thoải mông mênh
Hoa dành dành li ti cánh trắng
Đất mẹ cỗi cằn
Hóa mùi thơm để tặng
Cho con xa xứ trở về”
(Hoa dành dành nở trắng – Võ Thị Hồng Tơ)
“Loài hoa hoang dã ngoài đồng
Vườn xưa nhà nội có trồng bên mai
Trắng tinh sáu cánh trang đài
Đêm thơm ngào ngạt hương lài thân thương
Bao năm xa cách cố hương
Mùi hương hoa cũ còn vương trong lòng.”
(Hoa dành dành – Lương Trọng Nhàn)
Phim dành dành nở hoa
Loài hoa chi tử đã được chuyển thể thành tác phẩm điện ảnh kể về tình cảm thuần khiết, trong sáng của tuổi trẻ. Nội dung của tác phẩm được lấy ý tưởng từ ý nghĩa của loài hoa với vẻ ngoài trong trắng, ngọt ngào. Bộ phim đã nhanh chóng được các bạn trẻ yêu thích và trở thành một trong các bộ phim ăn khách nhất màn ảnh Trung Hoa.
Cách trồng hoa dành dành
Hoa chi tử là giống hoa đẹp, có hương thơm. Từ lâu, loài hoa đã được nhiều người chọn lựa để tô điểm cho cảnh quan sân vườn hay trồng trang trí cho không gian sống cũng như làm việc, làm sạch không khí, bảo vệ môi trường. Thông thường, cây hoa được trồng thông qua 2 phương pháp như sau:
Cách thức gieo hạt
Đây là cách thức trồng cây hoa rất phổ biến được nhiều người lựa chọn áp dụng:
- Pha nước sôi và nước lạnh với tỷ lệ 2:3. Tiếp đó, cho hạt hoa chi tử vào ngâm trong khoảng từ 8 – 12h (có thể đem ngâm qua đêm).
- Sau khi đã ngâm hạt giống xong, các bạn sẽ vớt ra, cho vào túi vải hay bông gòn. Tiếp đó, gói lại rồi ủ trong khoảng từ 1 – 2 ngày. Hoặc người trồng cũng có thể gieo hạt hoa trực tiếp vào bên trong cát ẩm. Tiếp đó, tưới phun sương hàng ngày để giữ ẩm.
- Khi hạt giống hoa nảy mầm thì tiếp tục mang trồng ra chậu hay trên đất vườn.
Cách thức giâm cành
Bên cạnh việc trồng cây hoa dành dành với hạt, phương thức giâm cành cũng được nhiều người trồng chọn lựa áp dụng:
- Để giâm chiết cành các bạn nên chọn các cành hoa bánh tẻ, không nên chọn cành quá già hay quá non. Người trồng nên chọn cành khỏe mạnh, dài từ 15cm – 20cm. Tiếp đó, sử dụng dao mỏng lưỡi để thực hiện cắt cành.
- Để cây nảy mầm tốt hơn các bạn có thể chấm gốc cắt của cành vào thuốc để kích thích ra rễ. Sau đó, dùng que cắm xuống đất sâu khoảng 2cm rồi cắm cành hoa vào. Lưu ý, nếu trồng cây quá sâu thì sẽ khó ra rễ, nên chỉ nên đảm bảo trong khoảng 2cm là vừa đủ. Tiếp đó, cắm thẳng hay cắm nghiêng cành xuống đất cũng sẽ giúp cây phát triển tốt.
- Sau khi thực hiện giâm cành, nên chủ động tưới nước thường xuyên với vòi phun nhẹ nhàng để thực hiện giữ ẩm, giúp cho cây hoa nhanh ra rễ hơn.
Cách chăm sóc hoa dành dành
Cách thức trồng và chăm sóc cây hoa chi tử không quá khó. Để sở hữu cây hoa tươi tốt, khỏe mạnh chỉ cần quan tâm tới một số các vấn đề sau:
Đất trồng
Cây hoa không kén đất nhưng thích hợp nhất vẫn là đất tơi xốp, nhiều dinh dưỡng, khả năng thoát nước tốt. Nếu như trồng trong chậu thì 3 – 4 năm hãy thay đất một lần cho cây để đảm bảo đất màu mỡ cung cấp dinh dưỡng cho cây.
Tưới nước
Cây hoa chi tử ưa nước nhưng cũng không nên tưới nhiều vì dễ bị ngập úng hay vàng lá. Khi tưới, nên thao tác tưới chậm vào phần gốc, hay tưới phun sương lên lá nhẹ nhàng. Tần suất tưới nước lý tưởng nhất khoảng từ 2 – 3 ngày/lần. Tuy nhiên, căn cứ vào từng điều kiện thời tiết mà có thể điều chỉnh nước tưới sao cho phù hợp.
Ánh sáng
Cây hoa chi tử ưa nắng và thích sáng. Do vậy, các bạn nên trồng hay đặt cây ở vị trí có nhiều ánh sáng, cây sẽ phát triển được tốt hơn.
Nhiệt độ
Cây hoa dành dành có khả năng chịu hạn tốt, nhưng chịu nóng cũng như ngập úng kém. Nhiệt độ phù hợp nhất để cây phát triển, nở hoa đẹp nhất trong khoảng từ 15 – 20 độ C. Nếu như thời tiết quá nóng sẽ khiến cho cây dễ bị héo, không ra hoa hay bị rụng nụ. Đặc biệt, vào mùa đông nên chủ động mang cây vào nhà để tránh rét bởi cây không thể sống được ở ngoài trời lạnh.
Bón phân
Để cây phát triển tốt, nở hoa dày đẹp các bạn nên thực hiện bón phân, cung cấp dinh dưỡng cho cây trong khoảng 1 lần/tháng. Thời điểm cuối đông nên bón thúc để cây có thể đâm chồi nảy lộc, cho hoa vào mùa xuân.
Tỉa cành
Đặc điểm hoa chi tử ra hoa từ nách lá. Bởi vậy, càng nhiều cành càng có nhiều hoa. Thời điểm phù hợp nhất để thực hiện tỉa cành từ tháng 9 – 10 hàng năm. Như vậy, cây hoa sẽ nở rộ vào dịp Tết.
Sâu bệnh
Các loài sâu bọ rất thích tấn công cây hoa, làm cho cây yếu ớt và chết dần. Bởi vậy, các bạn nên thường xuyên cắt tỉa để có các biện pháp tiêu diệt sâu bệnh hại cho cây một cách hiệu quả. Một số loại sâu bệnh có hại cần phòng trừ cho hoa dành dành:
- Rệp sáp: Đây là loài sâu bọ gây hại có đốt màu xám. Sâu ăn phần sáp của cây hoa và để lại một lớp sáp trên cây khiến các cành cây con bị chết, khiến cây bị cằn cỗi và rụng lá.
- Ruồi trắng: Đây là loài côn trùng nhỏ li ti màu trắng giống như muỗi mắt. Loại côn trùng này sẽ tiết chất dịch ngọt, nấm bồ hóng sẽ phát triển trên chất dịch tiết này. Nấm sẽ khiến cho lá bị vàng và rụng dần.
Hoa dành dành mua ở đâu?
Hiện tại, hạt giống/cây giống hoa chi tử được bán rất nhiều tại các cửa hàng cây cảnh, vườn ươm trên toàn quốc. Để mua được loại giống tốt các bạn nên liên hệ tới các cơ sở uy tín để lựa chọn sản phẩm. Nhìn chung, mức giá cây hoa khá hợp lý bởi đây là cây hoa rất phổ biến.
Nếu có nhu cầu lựa chọn các bạn có thể tham gia vào nhóm Mua Bán Trồng Hoa Đà Lạt ❤️ để tham khảo các địa chỉ cung cấp giống hoa chất lượng. Đồng thời, học hỏi thêm cách thức trồng hoa khoa học, cho hoa đẹp.
Hình ảnh hoa dành dành
Vẻ đẹp của hoa chi tử càng ngắm càng yêu. Sắc trắng ngọt ngào, tinh khiết khiến không gian thêm tươi mát, tâm hồn thêm thảnh thơi:
Hỏi đáp về hoa chi tử
Thông tin về hoa dành dành được nhiều người quan tâm. Dưới đây là một số câu hỏi liên quan đã được Hoàng Yến Group tổng hợp sẽ giúp các bạn nắm rõ hơn về giống hoa đặc biệt này:
Hoa hợp với mệnh nào?
Cây dành dành trồng trong phong thủy rất phù hợp với gia chủ mệnh Kim và Thổ. Màu trắng là màu bản mệnh của người mệnh Kim. Căn cứ theo ngũ hành tương sinh tương khắc, Thổ sinh Kim. Màu bản mệnh của Thổ là màu vàng và nâu. Bởi vậy, trồng cây hoa trắng và vàng trong nhà sẽ mang tới nhiều tài lộc, may mắn cho gia chủ.
Cây hoa chi tử nở trong bao lâu?
Hoa chi tử thường cho hoa rộ vào tháng 5, 6 kéo dài tới hết tháng 10. Để hoa nở kịp thời điểm nên tiến hành trồng cây từ tháng 11 – 12.
Phân bón cho hoa dành dành
Trong quá trình sinh trưởng của cây cần thường xuyên tưới dung dịch phân bón có tính axit để cây có tốc độ sinh trưởng mạnh.
Nên bón thêm một ít phân bón loãng và tưới nước trước khi cây nở hoa để cho cây ra hoa bình thường trong thời kỳ ra hoa.
Ở giai đoạn chồi non nên bón chủ yêu phân lân. Ví dụ: Bón một ít kali dihydro photphat pha với nước trực tiếp vào rễ, hoặc bón phân cho lá có tác dụng thúc đẩy ra hoa tốt.
Khi bón phân, chú ý bón phân pha loãng thường xuyên nhất là khi nụ hoa mọc cần phải khống chế một cách hợp lý, tốt nhất nên bổ sung 1000 tới 1500 lần nước. Nếu như bón phân quá đặc sẽ dễ hỏng phân, rụng nụ hoa, rút ngắn thời gian cho ra hoa.
Vân Nguyễn 17/12/2023
